ویولن ساز زهی و آرشه‌ای است. این ساز کوچک‌ترین عضو سازهای زهی-آرشه‌ای است. اصالت این ساز به کشور ایتالیا بر می‌گردد.

برای نواختن روی شانهٔ چپ قرار می‌گیرد و با آرشه که در دست راست نوازنده است ،نواخته می‌شود.

کوک سیم‌های ویولن از زیر به بم به ترتیب: می (سیم اول)، لا (سیم دوم)، ر (سیم سوم)، سل (سیم چهارم).

اصوات سیم‌های مجاور نسبت به یکدیگر فاصله پنجم درست را تشکیل می‌دهند. در این وسعت صدا ویولن قادر است تمام فواصل کروماتیک و کوچک‌تر از آن را اجرا نماید.

این ساز از ۵۸ قطعه مختلف ساخته می‌شود. وزن آن در حدود ۴۰۰ گرم می‌باشد.

ویولن از بخش‌های زیر تشکیل شده‌است:

• آرشه: یا کمان ترکه‌ای چوبی است که رشته‌های موی دم اسب در طول آن کشیده شده و به دو سر آن ثابت شده‌است.

•  

• جعبه طنینی (جعبه رِزونانس): جعبه‌ای است که از سه بخش صفحه روئی، صفحه زیرین و زوارهای دور تشکیل شده‌است. در این ساز گریف از جنس آبنوس (به دلیل ضریب تراکم در نتیجه استقامت بالا) خرک از جنس چوب افرا و سیم گیر از سه چوب مختلف (Boxwood, Rosewood, Ebony) می‌باشد.

•  

• دسته یا گردن: در واقع دنباله چوب آبنوس تکیه سیم هاست که محل انگشت‌گذاری نوازنده در قسمت بالای آن قرار دارد. نوازنده ویولن قادر است در تمام طول چوب آبنوس انگشت‌گذاری کند.انتهای دسته به جعبه کوچکی (جعبه کوک) ختم می‌شود که سیم‌ها در درون آن به دور گوشی‌های کوک پیچیده می‌شوند.

•  

• خرک: پلی‌ست بین سیم‌ها و جعبه طنینی. نقش خرک تقسیم راه سیم‌ها، نگه داشتن سیم‌ها با ارتفاع خاص برای عبور بر روی جعبه طنینی و انتقال ارتعاشات سیم‌ها به جعبه طنینی. در داخل جعبه طنینی استوانه چوبی کوچکی قرار دارد (تقریباً در زیر محلی که خرک قرار دارد)، که نقش آن انتقال ارتعاشات به صفحه زیرین ساز و مانعی در جهت عدم شکسته شدن صفحه روئی ساز از فشار سیم‌ها و خرک است.

•  

• گریف: از آبنوس ساخته شده و در طول دسته ویولن چسبیده‌است و تا میانهٔ جعبهٔ ساز ادامه دارد. گریف بخشی است که نوازنده با انگشت خود سیم را به آن می‌چسباند و به این ترتیب طول سیم را کوتاه می‌کند و نت‌های مختلف را می‌نوازد.

•  

• سیم گیر: از آبنوس، باکسوود یا رُزوود ساخته شده و در فاصله اندکی از خرک تا آخر تنه ویولن کشیده شده‌است. با زهی تنیده از جنس روده، نایلون، رشته‌های منعطف فلزی یا الیاف کربن ساخته می‌شود و به دکمه‌ای که در قسمت پائین جدار تعبیه شده بند می‌شود.

•  

• سیم‌ها: سیم‌ها از جعبه کوچک سر ساز آغاز شده در طول چوب آبنوس تکیه‌گاه سیم‌ها ادامه یافته، از روی خرک عبور کرده و در سیم‌گیر مهار می‌شوند.

نقش ویولن در ارکستر

• ویولن اول و دوم در ارکستر چیست؟

• بیشتر مردم وقتی با اصطلاح «ویولن اول» و «ویولن دوم» برخورد می‌کنند، فکر می‌کنند که با دو نوع ویولن متفاوت مواجه هستند، در حالی که این‌ها دقیقا یک نوع ساز هستند ولی قسمت‌های متفاوتی را در ارکستر اجرا می‌کنند. معمولا گروه ویولن اول، بخش اعظم ملودی را اجرا می‌کنند و صدای بالاتری دارند و گروه ویولن‌های دوم، کمی پایین‌تر اجرا می کنند و بخش‌های میانی را اجرا می‌کنند.

اندازه ویولن

• برای اینکه هنگام نواختن ویولن راحت باشید، این موضوع خیلی مهم است که ویولنی با اندازه مناسب خودتان را خریداری کنید. اندازه مناسب ویولن مرتبط است با طول بازوها، کف دست‌ها و انگشتان نوازنده. بهترین راه این است که اندازه‌های مختلف را امتحان کنید و ببیند که کدام برای شما مناسب‌تر است. سایز مناسب برای بزرگسالان ۴/۴ است. گاهی بعضی از بزرگسالان احساس می‌کنند خصوصا وقتی می‌خواهند از انگشت کوچک دست‌شان استفاده کنند، باید زیادی کش بیایند. راه حل این احساس این است که از سایز ۷/۸ استفاده کنند. این سایز کمی کوچکتر از سایز ۴/۴ است ولی در عوض شما احساس راحتی بیشتری دارید. به این اندازه ویولن گاهی «ویولن لیدی» هم می‌گویند.
  معمولا بچه‌ها این سایز ویولن را استفاده نمی‌کنند و مستقیم از سایز ۳/۴ به ۴/۴ می‌روند. فکر نکنید که اندازه ۱/۴ نسبت به ۴/۴ یک چهارم است! تفاوت این دو سایز چیزی در حدود ۳ سانتیمتر است.
  در ادامه می‌توانید جدولی از اندازه‌های ویولن را برای هر سن ببینید:

• ۳-۴ سال: ۱/۱۶
  ۴-۶ سال: ۱/۸
  ۵-۷ سال: ۱/۴
  ۶-۸ سال: ۱/۲
  ۷-۱۰ سال: ۳/۴
  ۹ سال تا بزرگسال: ۷/۸
  ۱۰ سال تا بزرگسال: ۴/۴

• ویولن کودکان

• کودکان معمولا از سازهای زهی کوچک‌تر از بزرگسالان استفاده می‌کنند. ویولن‌ها در سایزهای کوچک برای آموزش ویولن به هنرجویان کودک ساخته می‌شوند. بیشتر ابعاد کوچک برای برنامه آموزش ویولن برای کودکان از ۳ سالگی تهیه شده‌اند.

"عکس از کنسرت طلوع (هنرجویان آموزشگاه موسیقی مازیار چاهی) / ایوان شمس اردیبهشت ۱۳۹۷"