تئوری موسیقی نظریه ای دربارهٔ قواعد، اصطلاحات و نحوهٔ اجرای موسیقی است.

تئوری موسیقی شاخه‌ای تخصصی از رشتهٔ موسیقی است که شامل شناخت کلیهٔ قواعد، علامت‌ها و آشنایی با انواع صدای نت ها ، فاصله ، ترکیب میزان ضرب اهنگ (ریتم) ، گام، و پرده های  موسیقی است.

اهمیت «تئوری موسیقی» به قدری است که از نظریه‌دانان این رشته به‌عنوان «نظریه‌پرداز موسیقی» (تئوریسین موسیقی) نام می‌برند. صدا و ریتم مهم‌ترین عناصر تئوری موسیقی هستند.

الفای تئوری موسیقی:

نت‌ها را می‌توان به عنوان سنگ بنای تئوری موسیقی و در حقیقت، الفبای موسیقی دانست.

نت‌های موسیقی یعنی نمادهایی که نشان‌دهنده یک صدا در قطعه موسیقی هستند همواره نت‌های موسیقی را با نام‌های «دو»، «رِ»، «می»، «فا»، «سل»، «لا» و «سی» شناخته‌ایم.

زیر و بمی:

به هنگام بررسی زیر و بمی در تئوری موسیقی باید با مفاهیمی همچون «خطوط حامل» (Staff)، «کلید» (Clef)، نت‌های دیز و بمل، سرکلید و … آشنا باشیم.

نتهای آنارمونیک(مترادف):

در بررسی تئوری موسیقی و نت‌ها، هر نت می‌تواند به صورت «دیز» (Sharp)، «بمل» (Flat) یا «بکار» (Natural) باشد. دیز و بمل به ترتیب سبب می‌شوند تا یک نت را زیرتر و بم‌تر اجرا کنیم.

خطوط حامل:

نت‌های موسیقی به طور معمول بر روی پنج خط موسوم به خطوط حامل یا بین آن‌ها قرار می‌گیرند. البته، نت‌های پایین (بم) و نت‌های بالا (زیر) که در این پنج خط قرار نمی‌گیرند را از طریق «خطوط کمکی» (Ledger Lines) مشخص می‌کنند. همچنین، هر قطعه موسیقی نیز به بخش‌های مختلفی به نام «میزان» (Measures) تقسیم‌بندی می‌شود که این تقسیم‌بندی به کمک خطوط عمودی انجام می‌گیرد. خطوط میزان شامل «میزان ساده» (Bar Line)، «دوبل» (Double Bar Line) و است که مورد آخر، در آغاز یا پایان تکرار یک قطعه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هارمونی:

زمانی که به طور همزمان، چندین نت با زیر و بمی متفاوت با یکدیگر نواخته شوند،‌ هارمونی خواهیم داشت. هارمونی هم از جمله مبانی اساسی در تئوری موسیقی به شمار می‌آید. البته ریتم و ملودی به طور کلی توجه بیشتری را به خود جلب می‌کنند. در حقیقت، ممکن است در یک قطعه، تنها ریتم یا ملودی داشته باشید اما به محض اینکه بیش از یک زیر و بمی (Pitch) ایجاد شود، هارمونی شکل می‌گیرد.